Simon Mohun
Kapitalizmin “altın çağı” 1970’lerin başında sona erdi ve on yılın geri kalanı, onun yerini neyin alması gerektiğine dair kargaşayla işaretlendi. İki geniş ama oldukça farklı kapitalist yaklaşım vardı. Birincisi, yönetimci bir yaklaşım, altın çağda örgütlü işçi sınıfıyla fiili bir ittifak içinde zenginleşmişti ve genel olarak toplu pazarlığı, refah devletinin genişlemesini (veya en azından sürdürülmesini), sanayi ve finansın düzenlenmesini ve düşük işsizlik ve yüksek düzeyde toplam talep peşinde koşan maliye ve para politikalarının bir karışımını destekliyordu (ya da en azından düşman değildi). İkinci yaklaşım, Büyük Buhran’dan önce egemen olan, ancak ABD’de, başlangıçta Yeni Anlaşma ve daha sonra daha genel olarak savaş zamanı planlaması ve savaş sonrası toparlanma sırasında devam eden devlet müdahalesi ile geri alınan bir piyasa köktenciliğine geri döndü. Bu piyasa-köktendinci yaklaşım, altın çağın çöküşünde, yönetimselliğe ve onunla ilişkili (genellikle oldukça hafif) sosyal demokrasi biçimlerine meydan okuma fırsatını gördü.
Bu rakip yaklaşımların bağlamı, bir sorun birikiminden biriydi. Toplu pazarlığın hem kâr sıkan ücret artışlarından hem de tahvil sahipliğinden elde edilen getirileri aşındıran enflasyondan sorumlu tutulmasıyla, yönetimcilik ile örgütlü işçi hareketi arasındaki altın çağ ittifakı giderek daha güvensiz hale geldi. Ama parçalanmak biraz zaman aldı. Artı-değer oranı, sınıf mücadelesinin sonucunun bir ölçüsü olarak yorumlanırsa, 1970’ler boyunca zamana karşı grafiği, bir çıkmaza işaret eden yatay bir çizgidir: altın çağ ittifakı parçalanma sürecinde olabilir, ancak altın çağda kurulan siyasi ve ekonomik yapılar, piyasa köktenciliğinin avantaj sağlamasına izin vermeyecek kadar güçlüydü.
Yaklaşık 1980’den sonra izlenen politikalar ve bu politikaların elde ettiği sonuçlar, finansal çıkarların giderek daha fazla egemen olduğu yeni bir politika ve ekonomiyi sağlamlaştırdı. 1929 öncesi ve hatta 1914 öncesi dönemlerle düşündürücü tarihsel paralellikler nedeniyle, 1980’lerden bu yana mevcut dönem “neoliberal” olarak adlandırılmaya başlandı. Mevcut neoliberal dönemin üç ayırt edici ama iç içe geçmiş ekonomik özelliği var: “yüzde bir”in yükselişi, küreselleşme ve finansallaşma. Birçoğu bu terimleri kullanmıştır, ancak bundan sonra mevcut literatürde daha az karşılaşılan kesin ve ayırt edici anlamlar verilmiştir. Piyasanın deregüle edilmesiyle ilişkili olarak, gelir dağılımında çok büyük ve sürekli bir değişim oldu. Soldaki birçok tartışma, gelir dağılımının alt yarısında neler olduğuna odaklanırken, neoliberalizmin yapısını ve dinamiğini anlamak için tartışmasız daha önemli olan, en üstteki gelir payındaki büyük ve sürekli artış olmuştur.
Yorumlar kapalı.